Napoleon i Józef Sułkowski na Malcie

Zapada noc 12.06. W 1798 r. Napoleon Bonaparte spędził pierwsza z siedmiu nocy na Malcie po krótkiej i bezproblemowej napaści na skałę. Atakiem dowodziło kilku generałów w tym Józef Sulkowski, adiutant 'korsykańskiego diabla'. Józef stale się uczył. Greka, łacina, języki nowożytne, zasady geometrii, optyki i mechaniki. Grywał na fortepianie, skrzypcach, flecie, potrafił rysować dowcipne karykatury a w szachach mógł się mierzyć z najcięższymi mistrzami.

”Urodziwy jak piękna dziewczyna przebrana po męsku. Oczy wielkie, omdlewające ozdobione długimi rzęsami”.  Był jednym z pierwszych odznaczony nowo ustanowionym orderem Virtuti Militari . Po zakończeniu kampanii włoskiej powrócił do Paryża, gdzie zajął się organizowaniem biblioteki wojskowej dla Bonapartego. 

General tak go wspomina " I cannot sufficiently admire the noble spirit and determined courage of poor Sulkowski."  Zginął 22 października 1798 r. w czasie wyprawy do Egiptu, podczas walki z oddziałem powstańczym. Aby uczcić jego pamięć cesarz nazwał imieniem Sułkowskiego jeden z fortów pod Kairem. Nazwisko Józefa Sułkowskiego widnieje też na kolumnie południowej Łuku Triumfalnego w Paryżu. Collaz : tablica na ul. Merchant, obrazy w Muzeum Wojny, cytat w Muzeum Fortyfikacji - wszystko Valletta.

https://restoration.gov.mt/en/fic/Pages/Fortifications-Interpretation-Centre.aspx